Absolwentka filologii polskiej (1989) na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie; w 2009 roku obroniła doktorat (literatura polska) w Instytucie Slawistyki na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Masaryka w Brnie (RC). Prowadzi tu zajęcia z literatury polskiej i translatoryki.
W latach 1989–2001 była kierownikiem literackim Sceny Polskiej Těšínského divadla w Czeskim Cieszynie. Była współzałożycielką kawiarni poetyckiej AVION i wieloletnią prezeską polsko-czeskiego stowarzyszenia artystycznego Spolek-Towarzystwo AVION.
Do tej pory wydała 11 książek w Republice Czeskiej i w Polsce. Laureatka nagród w konkursach poetyckich w Polsce i w RC, m. in. Nagroda Srebrnych Spinek 1994 (nagroda Konsula Generalnego RP w Ostrawie), Nagroda przewodniczącego jury w Konkursie Literackim im. Georga Trakla 1994 (info), Nagroda Literacka im. Marka Jodłowskiego 1996, wyróżnienie w ramach Nagrody Literackiej im. Kościelskich 2002 (info), Srebrny Kałamarz – nagroda literacka przyznawana przez Fundację Zielona Gęś im. K. I. Gałczyńskiego 2014 (info).
Tłumaczy z języka czeskiego i słowackiego, przede wszystkim poezję, dramaty i teksty pieśni (Kryl, Hegerová, Nohavica, Kočko). „Literatura na Świecie” przyznała jej swoją nagrodę translatorską za rok 2012 za przekład książki J. Kolářa „Naoczny świadek” (info).
Tomy poetyckie / básnické sbírky
PRÓBA IDENTYFIKACJI (Ostrava 1990)
KOMPLEKS EWY (Kraków 1992)
OCZEKIWANIE (Třinec 1992)
ZIEMIA ALBO-ALBO (Czeski Cieszyn 1993)
MAŁGORZATA POSZUKUJE MISTRZA (Cz. Cieszyn, 1996)
POMIĘDZY (Katowice 2001)
MEZI ŘÁDKY (Brno 2003)
ANGELUS (Cz. Cieszyn 2006)
PAMIĘĆ (Cz. Cieszyn 2018)
Proza i poezja / próza a poezie
W KAWIARNI AVION, KTÓREJ NIE MA (Cz. Cieszyn 2013)
V KAVÁRNĚ AVION, KTERÁ NENÍ (přel. Michael Alexa, Č. Těšín 2016)
Projekty teatralne i muzyczne / divadelní a hudební projekty
Olga Tokarczuk: PRAVĚK A JINÉ ČASY (tłumaczenie adaptacji powieści na język czeski; reż. Ondrej Spišák, Těšínské divadlo, prapremiera czeska, 1999)
Milan Uhde – Miloš Štědroň: BALLADA DLA BANDYTY (reż. Rudolf Moliński, Těšínské divadlo, prapremiera polska, 2003)
TĚŠÍNSKÉ NIEBO (scenariusz i tłumaczenie pieśni Jaromíra Nohavicy; reż. Radovan Lipus, Těšínské divadlo, prapremiera czeska i polska, 2004)
ONDRASZEK – PAN ŁYSEJ GÓRY (scenariusz i tłumaczenia piosenek; reż. Bogdan Kokotek, muzyka i kierownictwo muzyczne Tomáš Kočko; Těšínské divadlo, prapremiera polska, 2005)
Paul Barz: VIVA VERDI (tłumaczenie adaptacji na język polski; reż. Michael Tarant, Těšínské divadlo, prapremiera polska, 2008)
SŁODKIE RODZYNKI, GORZKIE MIGDAŁY (scenariusz spektaklu na podstawie życia i twórczości Agnieszki Osieckiej, Těšínské divadlo, prapremiera, 2010; prapremiera polska w Teatrze Dramatycznym im. Jerzego Szaniawskiego w Płocku, 2011)
Olga Tokarczuk: DENNÍ DŮM, NOČNÍ DŮM (adaptacja teatralna powieści; reż. Radovan Lipus, Slovácké divadlo, prapremiera czeska, Uherské Hradiště 2011)
BRÁNA POUTNÍKŮ – PORTA PEREGRINORUM (światowa premiera oratorium, muzyka: Jiří Pavlica, libretto: Renata Putzlacher, wykonanie: Europera; Zittau 2011)
HRA-NIC-e (scenariusz spektaklu teatralno-muzycznego; reż. Radovan Lipus, Klášter Broumov, prapremiera czeska, 2015)
Tadeusz Słobodzianek: NAŠE TŘÍDA (tłumaczenie: Eva Bergerová, Renata Putzlacher; Divadlo Komedie, prapremiera czeska, Praha 2012; Divadlo Polárka, Brno 2017; Národní divadlo moravskoslezské, Ostrava 2018)
LINDAUER? PĀKEHĀ! (światowa premiera sztuki teatralnej; Divadlo J. K. Tyla, Plzeň 2021)
Karin Lednická: KRZYWY KOŚCIÓŁ (adaptacja teatralna i tłumaczenie I tomu trylogii; reż. Radovan Lipus, prapremiera polska, 2022)
Tłumaczenia / překlady
MIŁOŚĆ PO CZESKU – wybór aforyzmów (Kraków 1995)
JAROMÍR NOHAVICA: PÍSNĚ-PIEŚNI (Czeski Cieszyn 1994, 1995)
BÍLÉ PROPASTI. ANTOLOGIE SOUČASNÉ POLSKÉ POEZIE (Brno 1997), posłowie i przekłady na język czeski 44 wierszy polskich poetów współczesnych
ANTOLOGIE SOUČASNÉ POLSKÉ POEZIE (Praha 2011), překlad básní Joanny Mueller (s Michaelem Alexou)
JIŘÍ KOLÁŘ: NAOCZNY ŚWIADEK (dziennik z 1949 roku), Kraków 2012.
Tłumaczenia wierszy / překlady básní
Marzanna Bogumiła Kielar, Joanna Mueller, Marcin Świetlicki, Jacek Podsiadło, Andrzej Sosnowski, Piotr Sommer, Jacek Gutorow, Miłosz L. Biedrzycki, Krzysztof Koehler, Jacek Cygan, Jiří Kolář, Petr Hruška, Bogdan Trojak, Pavel Kolmačka, Radovan Lipus, Martin Reiner, Judita Kaššovicová aj.
Tłumaczenia pieśni / překlady písní (také na CD a DVD):
Karel Kryl, Hana Hegerová, Jiří Suchý, Jaromír Nohavica, Tomáš Kočko, Kryštof, Silent Stream Of Godless Elegy aj.
Tłumaczenia spektakli muzycznych dla teatrów lalek / překlady hudebních představení pro loutková divadla
Vladislav Vančura – Pavel Polák: KUBULA I KUBA KUBIKULA (reż. Petr Nosálek, Teatr Lalek Banialuka im. J. Zitzmana – Bielsko-Biała, 2000)
Gustaw Morcinek – Piotr Tomaszuk: DOKTOR FELIX ANEB SMRT KMOTŘIČKA (reż. Petr Nosálek, Divadlo Alfa – Plzeň, 2001)
Kristina Vlachová: CZAROWNICA Z ALTAR (reż. Petr Nosálek, Teatr Baj Pomorski – Toruń, 2001)
Karel Jaromír Erben – Josef Lopour: JABŁONECZKA (reż. Piotr Tomaszuk, Teatr Lalek Banialuka im. J. Zitzmana – Bielsko-Biała, 2001)
Ivo Fischer: MY SIĘ WILKA NIE BOIMY (reż. Petr Nosálek, Białostocki Teatr Lalek, 2004)
Jan Jílek: O RUDEJ LISICY I OGNISTYM PTAKU (reż. Petr Nosálek, Opolski Teatr Lalki i Aktora im. A. Smolki, 2002)
Jean Effel – Simona Chalupová: STWORZENIE ŚWIATA (reż. Simona Chalupová, Teatr Lalek Arlekin – Łódź, 2007)
Płyty / desky (CD, DVD)
LAMUS (autorskie CD z piosenkami poetyckimi, muzyka: Zbigniew Siwek, 2000)
WIERZĘ PIOSENCE (CD Edyty Geppert – tłumaczenie piosenki Jaromíra Nohavicy „Dzień pierwszy”, 2002)
BABYLON (polskie wydanie CD Jaromíra Nohavicy – tłumaczenia 15 piosenek, 2003)
DIVERTIMENTO CIESZYŃSKIE (autorskie CD z piosenkami poetyckimi, muzyka: Zbigniew Siwek, 2004)
TĚŠÍNSKÉ NIEBO – CIESZYŃSKIE NEBE (CD z piosenkami ze spektaklu – tłumaczenia 14 piosenek Jaromíra Nohavicy, 2004)
ŚPIEWAM ŻYCIE (CD Edyty Geppert – piosenka Los z tekstem Renaty Putzlacher, 2006)
ONDRASZEK – PAN ŁYSEJ GÓRY (CD pieśniarza Tomáša Kočki – tłumaczenia piosenek i współrealizacja DVD, 2006)
OSAMĚLÍ (CD zespołu Silent Stream Of Godless Elegy – tłumaczenia piosenek „Tańczyłabym” i „Razem”, 2006)
DOMA (CD-DVD Jaromíra Nohavicy – tłumaczenie piosenki Gwiazda, 2006)
POLOČAS (CD zespołu Kryštof - polska wersja piosenki Obchodník s deštěm v polštině, muzyka i słowa: Richard Krajčo, tłumaczenie: Renata Putzlacher, 2007)
ŚWIAT WEDŁUG NOHAVICY (CD z polskimi wykonaniami piosenek Jaromíra Nohavicy – tłumaczenie piosenki Robinson, 2008)
BIESKI IDIOTA (CD Michała Łanuszki, piosenki Jaromíra Nohavicy – Koszulka, Sarajewo i Margot – w tłumaczeniach Renaty Putzlacher, 2009)
Radio / rozhlas
AVION – KAVÁRNA, KTERÁ BYLA, NENÍ A ZASE BUDE aneb O hledání ztracené atmosféry (scenariusz i realizacja programu poetycko-muzycznego, Czeskie Radio 2009)
PAR AVION (dokument Aleny Blažejovskiej z udziałem autorki, Czeskie Radio 2011)
ALMA A GUSTAV (sztuka radiowa Renaty Putzlacher o Gustawie Mahlerze i jego żonie, reż. Radovan Lipus, Czeskie Radio 2012)
Telewizja / televize
TĚŠÍNSKÁ JABLÍČKA RENATY PUTZLACHER (poetycki dokument reż. Milana Cieslara z udziałem autorki, Telewizja Czeska 1998)
TĚŠÍNSKÉ NIEBO (realizacja telewizyjna polsko-czeskiego spektaklu muzycznego J. Nohavicy, R. Putzlacher, R. Lipusa i T. Kočki, Telewizja Czeska 2007)
ŠUMNÉ BRNO (dokument Radovana Lipusa, w roli Eliški Rejčki wystąpiła Renata Putzlacher, Telewizja Czeska 2008)
PŘÍBĚHY DOMŮ – Kavárna AVION (dokument o cieszyńskiej kawiarni AVION-NOIVA z udziałem jej „duchowej matki”, Renaty Putzlacher, Telewizja Czeska 2011)
O autorce i jej twórczości / o autorce a její tvorbě:
Krystyna Kossakowska-Jarosz: Cieszyn i okolice w geografii wyobrażonej Renaty Putzlacher-Buchtovej (2018)
Magdalena Roszczynialska: Między egobiografią a geobiografią. Renaty Putzlacher autobiografia wielokrotna (2017)
Katarzyna Szkaradnik: Graniczny most (nie)pamięci i kawiarnia pięciu języków. Wokół cieszyńskiej sylwy Renaty Putzlacher (2016)
Ivo Pospíšil: Kulturní mise brněnské polonistky a básnířky Renaty Putzlacher-Buchtové (2016)
Krystyna Kossakowska-Jarosz: Człowiek pogranicza: literacka imagologia Renaty Putzlacher-Buchtovej (2015)
Stojąca na moście. O granicy, zaolziańskiej magdalence i ojczyźnie w języku z Renatą Putzlacher rozmawia Barbara Gruszka-Zych (2014)
Edyta Korepta: Tożsamość kulturowa pisarzy pogranicza polsko-czeskiego na przykładzie twórczości Renaty Putzlacher i Jerzego Pilcha (2010)
Eva Kotarbová: Multietnická literární kavárna Avion v Českém Těšíně existuje na styku kultur (2010)
Ludger Udolph: Lyrik in Teschen: Renata Putzlachers Dialog mit Michail Bulgakov (2009)
Krystyna Kossakowska-Jarosz: Ucieczka od „historii drepczącej na przyzbie”. Temat kresowego Zaolzia w twórczości Renaty Putzlacher (2005)
Libor Martinek: Problematyka tożsamości w życiu i twórczości Renaty Putzlacher (2005)
Renata Putzlacher (Buchtová)
„Tuto překladatelku, básnířku a dramatičku charakterizuje nespoutaná energie ve všem, co dělá. Díky svému víceúrovňovému uměleckému působení, jež částečně ústí z různorodého profesního života, se stala významnou animátorkou kulturního života nejen na Těšínsku, ale prakticky v celé České republice. Povoláním je polonistka, ale navíc se na její bohaté profesní dráze našlo místo i pro psaní básní, povídek, textů písniček, jevištních adaptací, divadelních her a také pro publicistickou činnost.
Slovo dualismus by se mohlo stát pseudonymem Renaty Putzlacher, jelikož její identita osciluje mezi polskostí a češstvím (narodila se v Karviné), a navíc soukromý a profesní život je rozdělen mezi dvě města Český Těšín a Brno, kde na Filozofické fakultě Masarykovy univerzity absolvovala v roce 2009 doktorský studijní program (Ph.D.) v oboru polská literatura. Jako odborná asistentka Ústavu slavistiky Filozofické fakulty MU přednáší dějiny polské literatury a věnuje se literárnímu překladu. Kulturní rozpolcenost roznícená dvojjazyčností této básnířky křtěnou Olší/Olzou (řekou, která je zároveň státní hranicí), se stala častým tématem jejích básní, které (jak sama říká) byly pokusem ochočit si realitu a smířit se s tím, co se nedalo změnit.
Po studiích v Krakově získala místo v Těšínském divadle. Zde v letech 1989–2001 působila jako dramaturgyně Polské scény a v roce 1996 byla spoluzakladatelkou Kavárny Avion, která není v divadelním klubu. Přeložila kolem patnácti divadelních i rozhlasových her, je také scenáristkou, autorkou jevištních adaptací a inscenací, za všechny připomeňme dvojjazyčné hudební představení Těšínské niebo, se kterým herci Těšínského divadla objeli celou Českou republiku a část Slovenska a Polska. Více než sto repríz tohoto představení vděčí za svou popularitu také písničkám Jaromíra Nohavici, které v něm zazněly.
Skladby tohoto českého barda, ale také Karla Kryla, Hany Hegerové nebo Tomáše Kočka, mohly díky bravurnímu překladu Renaty Putzlacher zaznít na polské hudební scéně. V oblasti hudby však nezůstalo pouze u překladů. Autorka se může pochlubit vlastními texty poetických písní, zhudebněnými na deskách Lamus a Těšínské divertimento (hudba: Zbigniew Siwek) nebo texty oratorních árií – projekt Brána poutníků (hudba: Jiří Pavlica).
V její prozaicko-básnické knížce V kavárně Avion, která není se objevuje nejen samotná kavárna jako důležitý prvek minulosti, ale rovněž příběh Těšína – pohraničního města a především hlavní motiv – hledání kořenů a pokus o zachycení toho, co už zmizelo, ale přesto je neustále přítomné hluboko v lidské paměti.“
Zdjęcia autorki: © Marian Siedlaczek, Bořivoj Hájek
Pragniemy serdecznie podziękować Justynie Samiecovej, która pierwsza przepisywała utwory Renaty Putzlacher z wydań książkowych i tworzyła poprzednią wersję strony.